Người Nghiện Ma Túy Sợ Gì Nhất? Người nghiện ma túy sợ nhất cảm giác vật vã khi thiếu thuốc, hội chứng cai nghiện, những cơn thèm ma túy dai dẳng và nỗi lo mất kiểm soát bản thân trước cơn nghiện. Ngoài ra, họ còn sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng, sợ tiếng ồn và luôn ám ảnh nguy cơ tái nghiện cũng như sự tách biệt với xã hội, gia đình. Hiểu rõ nỗi sợ này là chìa khóa giúp hỗ trợ hiệu quả trong phòng ngừa và điều trị nghiện ma túy.
1. Giới thiệu chung về nỗi sợ của người nghiện ma túy
Nghiện ma túy không chỉ là một rối loạn hành vi mà còn cuốn người dùng vào vòng xoáy sợ hãi về cả thể chất lẫn tinh thần. Bên cạnh việc phải sống phụ thuộc vào chất gây nghiện, người nghiện luôn đối mặt với nhiều nỗi sợ khó giãi bày: sợ đau đớn, sợ mất kiểm soát, sợ bệnh tật, sợ mất đi các mối quan hệ xã hội và đặc biệt là sợ những cảm giác tồi tệ khi phải “cắt cơn” cai thuốc. Việc hiểu sâu sắc “người nghiện ma túy sợ gì nhất” là bước quan trọng để từng bước giúp họ vượt qua cơn nghiện, tìm lại cuộc sống ý nghĩa.
2. Nỗi sợ thể chất lớn nhất: Hội chứng cai nghiện và cảm giác vật vã
2.1.Đau đớn và vật vã khi không có ma túy
Đỉnh điểm của nỗi sợ về thể chất chính là cảm giác bị hành hạ khi thiếu thuốc. Ngay khi cơ thể thiếu chất gây nghiện, người nghiện sẽ trải qua hàng loạt triệu chứng đau nhức dữ dội, run rẩy, buồn nôn, mất ngủ, cực kỳ khó chịu cả thân xác lẫn tinh thần. Đó là lý do chủ yếu khiến hầu hết người nghiện e ngại từ bỏ ma túy và tìm mọi cách để thỏa mãn cơn thèm thuốc ngay lập tức. Chính cảm giác “vật vã”, không kiểm soát nổi bản thân đã ám ảnh, làm tê liệt ý chí cai nghiện của họ.
2.2.Sợ nước, sợ lạnh, sợ ánh sáng và tiếng ồn
Những người sử dụng ma túy lâu năm thường có làn da cực kỳ nhạy cảm. Họ sợ tiếp xúc với nước, rất ngại tắm rửa, lười vệ sinh cá nhân. Nỗi sợ nước này không chỉ xuất phát từ cảm giác khó chịu trên da mà còn do cơ thể quá yếu, dễ bị cảm lạnh hoặc mắc bệnh da liễu. Ngoài ra, họ còn sợ gió, sợ lạnh bởi cơ địa bị giảm sức đề kháng, luôn cảm thấy lạnh tay chân, yếu ớt khi thiếu thuốc. Ánh sáng mạnh và tiếng ồn lớn cũng là những yếu tố khiến nhiều người nghiện ám ảnh bởi hệ thần kinh trở nên nhạy cảm, dễ bị kích thích và khó chịu kéo dài.
3. Nỗi sợ tâm lý âm ỉ: Khoái cảm giả tạo và sợ mất kiểm soát chính mình
3.1.Sợ mất đi cơn khoái cảm của ma túy
Ma túy mang lại cảm giác thăng hoa giả tạo, khiến não bộ quen thuộc với trạng thái “sung sướng”, “thoát ly thực tại”. Điều đáng sợ nhất với nhiều người nghiện chính là khi không còn sử dụng, họ mất đi khả năng tận hưởng khoái cảm đó, cuộc sống trở nên vô vị, chán nản. Nỗi sợ đánh mất nguồn khoái cảm là một trong những nguyên nhân khiến người nghiện lớn tuổi quay cuồng trong vòng xoáy sử dụng/tái nghiện hàng chục năm mà không thể dứt ra.
3.2.Sợ mất khả năng kiểm soát bản thân và hành động bột phát
Ở trạng thái lệ thuộc nặng, người nghiện rất dễ rơi vào tình trạng mất kiểm soát cảm xúc và ý chí. Khi ththiếu uốc, họ có thể nổi cáu, bạo lực, dễ làm tổn thương bản thân và người khác. Chính bản thân họ cũng rất sợ phải đối mặt với những hành vi mất kiểm soát, sợ bị phát hiện, sợ gây tổn hại cho người thân nhưng không làm chủ được hành động của mình.
4. Nỗi sợ dai dẳng: Ám ảnh tái nghiện và bất lực trước cám dỗ
4.1.Sợ tái nghiện và nỗi lo thất bại khi cai nghiện
Một trong những nỗi sợ thường trực của người từng nghiện là nguy cơ tái nghiện. Dù đã rất quyết tâm cai, họ vẫn luôn bị nỗi lo thua cuộc, sợ không đủ ý chí, sợ bị bạn bè cũ lôi kéo hoặc chỉ cần một cú sốc nhỏ cũng có thể gục ngã trước cám dỗ. Nỗi sợ này càng lớn khi trải qua nhiều lần cai không thành công, khiến họ dần mặc cảm, tuyệt vọng về khả năng tự cứu mình. Một số còn sợ xã hội, sợ ánh mắt kỳ thị, sợ không hòa nhập trở lại và bị cô lập.
4.2.Sợ mất mát các mối quan hệ và tương lai mờ mịt
Song song với nỗi sợ bệnh tật và thất bại là nỗi lo mất đi các mối quan hệ thân tình. Nhiều người nghiện sợ bị gia đình từ bỏ, sợ mất bạn bè, sợ không thể chu cấp hoặc nuôi dưỡng con cái, sợ không tìm được việc làm sau cai nghiện. Chính sự dằn vặt bởi tương lai bất định càng khiến hành trình cai nghiện trở nên gian nan.
5. Hành vi lánh né và những đặc tính tâm lý đặc biệt ở người nghiện
5.1.Sợ đám đông, thích nơi tối tăm và lánh xa xã hội
Có một thực tế là phần lớn người nghiện sau một thời gian lún sâu vào ma túy sẽ thích sống tách biệt. Họ ngại tiếp xúc với người lạ, sợ bị phát hiện ra tình trạng thật của bản thân, thích tìm đến những nơi tối tăm, vắng vẻ để “thoải mái” chìm đắm trong cơn nghiện mà không bị ai cản trở hay phán xét. Sợ đám đông, lảng tránh giao tiếp, sợ ồn ào cũng hình thành do hệ thần kinh bị suy yếu và tổn thương kéo dài.
5.2.Sợ thực tại và chứng hoang tưởng, ảo giác
Với một số loại ma túy tổng hợp hoặc sử dụng lâu dài, người nghiện còn có thể sợ chính thực tại và chính mình. Ảo giác, chứng hoang tưởng khiến họ luôn cảm giác bất an, nghi ngờ, sợ bị truy đuổi hoặc gây hại. Đây là nguyên nhân khiến không ít người nghiện vừa bị cô lập xã hội vừa rơi vào trạng thái tâm thần không ổn định, nguy hại cho sức khỏe và an nguy cộng đồng.
6. Những nỗi sợ đặc trưng trong từng giai đoạn nghiện
6.1.Giai đoạn đầu sợ bị phát hiện, sợ thất bại khi cai
Ở giai đoạn đầu, người nghiện thường xuyên lo lắng bị gia đình, nhà trường hoặc công an phát hiện. Sự sợ hãi này khiến họ càng khép kín, nói dối nhiều hơn, tìm cách che đậy các thói quen bất thường. Cảm giác lo thất bại nếu phải cai nghiện cũng khiến họ do dự khi tiếp cận các chương trình điều trị, luôn ở trạng thái nửa muốn từ bỏ nửa muốn tiếp tục.
6.2.Giai đoạn giữa sợ bị đau đớn bởi cơn vật và bỏ lỡ khoái cảm
Khi đã nghiện nặng hơn, nỗi sợ lớn nhất là cảm giác vật vã mỗi khi thiếu thuốc, nỗi đau thể xác lẫn tinh thần kéo dài cùng với nỗi sợ mất đi cơn “phê” nhanh chóng lấn lướt tất cả. Hai nỗi sợ này giữ chân họ trong vòng luẩn quẩn của lệ thuộc và lạm dụng chất gây nghiện.
6.3.Giai đoạn sau sợ tái nghiện và sợ cô đơn
Sau cai nghiện, đa số người từng dính ma túy lại sợ bị tái nghiện, sợ bị xã hội kỳ thị, sợ mất việc làm, sợ không còn khả năng bắt đầu lại cuộc sống. Nhiều trường hợp sống trong cô đơn, mặc cảm, không dám tin tưởng ai, sợ bị ruồng bỏ bởi gia đình và xã hội nếu “tái sa ngã”.
7. Sự thật phía sau nỗi sợ động lực hay rào cản?
Nỗi sợ của người nghiện ma túy vừa là động lực vừa là rào cản cho quá trình cai nghiện. Nếu biết tận dụng, sự sợ hãi trước bệnh tật, tội lỗi và mất mát có thể giúp người nghiện quyết tâm hơn, mạnh mẽ hơn để từ bỏ ma túy. Tuy vậy, nếu không nhận được sự trợ giúp đúng lúc, những nỗi sợ này lại dễ dẫn đến trầm cảm, bất lực, kéo dài nguy cơ tái nghiện.
8.Vai trò của gia đình và xã hội trong xoa dịu nỗi sợ người nghiện ma túy
Gia đình là nơi duy nhất có thể giúp người nghiện vượt qua các mặc cảm, rào cản tâm lý để tự tin hòa nhập cộng đồng. Động viên, quan tâm đúng lúc sẽ giúp giảm bớt nỗi sợ bị cô lập, bị ruồng bỏ hoặc thất bại. Cùng với đó, các tổ chức xã hội, y tế nên thường xuyên tư vấn, truyền thông để giải đáp các nỗi lo, hỗ trợ người nghiện tận dụng nỗi sợ đúng cách, tiến xa hơn trên hành trình cai nghiện, tái hòa nhập xã hội bền vững.
Kết luận
Nỗi sợ lớn nhất của người nghiện ma túy là hội chứng cai, sự hành hạ cả thể xác lẫn tâm thần khi thiếu thuốc cùng nỗi ám ảnh mất kiểm soát, sợ tái nghiện và sợ bị cô lập. Hiểu rõ các nỗi sợ vừa là chìa khóa giúp phát hiện, hỗ trợ, đồng hành kịp thời, vừa là động lực lớn để người nghiện vượt qua mặc cảm tự ti, quyết tâm rời bỏ ma túy, làm lại cuộc đời.